Dietetyka TCM (Tradycyjna Medycyna Chińska) od wieków zajmuje się leczeniem różnorodnych schorzeń, w tym również problemów związanych z nadmiarem. W dzisiejszym artykule skupimy się na tym, jak dietetyka TCM może pomóc w leczeniu pacjentów nadmiarowych oraz na zasadach, którymi kieruje się ta metoda. Przedstawimy również praktyczne wskazówki dotyczące żywienia, które mogą być stosowane w codziennym życiu.
- Zasady dietetyki TCM
Dietetyka TCM opiera się na zasadach równowagi, energetyki żywności, teorii pięciu przemian oraz indywidualizacji diety. Każdy z tych aspektów jest ważny dla osiągnięcia harmonii energetycznej organizmu i wprowadzenia zmian prowadzących do poprawy stanu zdrowia pacjentów nadmiarowych.
1.1 Równowaga
Równowaga jest kluczowym pojęciem w TCM. Wyznacza ona harmonię pomiędzy przeciwstawnymi siłami Yin i Yang. W dietetyce TCM dąży się do utrzymania równowagi pomiędzy tymi siłami poprzez odpowiedni dobór żywności oraz ich właściwego przygotowania.
1.2 Energetyka żywności
Każda żywność posiada swoją specyficzną energetykę, czyli wpływ na równowagę energetyczną organizmu. Właściwości energetyczne żywności można podzielić na smak, termiczną naturę oraz kierunek działania. Dobór żywności powinien być dostosowany do potrzeb energetycznych pacjenta, aby wzmocnić jego zdrowie.
1.3 Teoria pięciu przemian
W TCM wyróżnia się pięć przemian (drewno, ogień, ziemia, metal, woda), które reprezentują różne aspekty organizmu, żywioły i przemiany energetyczne zachodzące w ciele. Dieta oparta na teorii pięciu przemian uwzględnia wpływ żywności na poszczególne przemiany oraz dąży do utrzymania równowagi pomiędzy nimi.
1.4 Indywidualizacja diety
Dietetyka TCM uwzględnia unikalne potrzeby każdego pacjenta, dostosowując dietę do jego konstytucji, stanu zdrowia, sezonu oraz środowiska, w którym żyje. W przypadku pacjentów nadmiarowych, dietę dostosowuje się do rodzaju nadmiaru (np. wilgoci, ciepła, zimna) oraz do organów, które są najbardziej dotknięte tym zaburzeniem.
- Pacjenci nadmiarowi – charakterystyka
W TCM pacjenci nadmiarowi są osobami, u których występuje nadmiar energii w organizmie, prowadzący do różnych dolegliwości i zaburzeń. Przyczyną nadmiaru może być np. zbyt duża ilość jedzenia, nieodpowiednia dieta, stres, brak ruchu czy przewlekłe choroby. Nadmiar może manifestować się jako otyłość, obrzęki, zapalenia, nadciśnienie, cukrzyca typu 2 oraz inne dolegliwości.
- Leczenie pacjentów nadmiarowych z pomocą dietetyki TCM
Leczenie pacjentów nadmiarowych opiera się na dostosowaniu diety do potrzeb energetycznych organizmu, zmniejszeniu objawów związanych z nadmiarem oraz przywróceniu równowagi energetycznej. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc w leczeniu pacjentów nadmiarowych:
3.1 Wybór żywności o odpowiedniej energetyce
- Ogranicz spożycie żywności o naturze ciepłej, która może zwiększać nadmiar ciepła w organizmie, np. czerwone mięso, alkohol, ostre przyprawy.
- Wprowadź do diety żywność o naturze chłodnej lub neutralnej, która może pomóc w obniżeniu poziomu ciepła w organizmie, np. zielone warzywa liściaste, owoce, ryby.
- Unikaj żywności prowadzącej do zwiększenia wilgoci w organizmie, takiej jak tłuste potrawy, słodycze, mleko i nabiał.
- Wybieraj żywność o działaniu przeciwwilgociowym, np. dynia, orzeszki ziemne, grzyby shiitake, kasza jaglana.
3.2 Stosowanie właściwego przygotowania żywności
- Gotowanie na parze, duszenie i blanszowanie są preferowanymi metodami przygotowania żywności, które pomagają zachować równowagę energetyczną.
- Unikaj smażenia, pieczenia oraz grillowania, które mogą zwiększać nadmiar ciepła w organizmie.
- Wykorzystuj zioła i przyprawy o działaniu przeciwnadmiarowym, takie jak imbir, kolendra, mięta, ziele angielskie czy cynamon.
3.3 Dostosowanie diety do pory dnia i pory roku
- Spożywaj posiłki o różnej energetyce w zależności od pory dnia, np. śniadanie o cieplejszej naturze, obiad o neutralnej, a kolacja o chłodniejszej.
- Dostosowuj dietę do pory roku, wybierając żywność dostępną sezonowo oraz dostosowując energetykę posiłków do zmieniających się warunków pogodowych (np. lżejsze, chłodzące potrawy latem, a cieplejsze, rozgrzewające zimą).
3.4 Wsparcie pracy układu trawiennego
- Stosuj zasady regularnego spożywania posiłków, unikaj przekąsek między nimi oraz jedzenia na noc.
- Przyjmuj posiłki w spokojnej atmosferze, wolno jedz i dokładnie przeżuwaj pokarm, co ułatwia trawienie.
- Unikaj nadmiernego spożywania surowych warzyw i owoców, które mogą obciążać układ trawienny; stosuj raczej gotowanie na parze lub duszenie.
3.5 Znaczenie stylu życia i aktywności fizycznej
- Regularna aktywność fizyczna, szczególnie ćwiczenia energetyzujące, takie jak tai chi czy qigong, mogą pomóc w redukcji nadmiaru oraz wzmocnieniu organizmu.
- Dbaj o odpowiednią ilość snu, relaks i unikanie stresu, które wspierają równowagę energetyczną.
- Utrzymuj równowagę pomiędzy pracą a wypoczynkiem, zapewniając sobie czas na regenerację.
- Przykładowy jadłospis dla pacjenta nadmiarowego
Śniadanie:
- Owsianka z jabłkiem, cynamonem i orzechami
- Zielona herbata
Obiad:
- Duszony dorsz z warzywami na parze (np. szpinak, marchew, brokuły)
- Brązowy ryż
- Surówka z białej kapusty z oliwą z oliwek i sokiem z cytryny
Podwieczorek:
- Jogurt naturalny z owocami leśnymi i nasionami chia
Kolacja:
- Sałatka z kaszą jaglaną, pieczoną dynią, rukolą, pestkami dyni i dressingiem na bazie octu jabłkowego
Podsumowanie
Leczenie pacjentów nadmiarowych z pomocą dietetyki TCM polega na przywróceniu równowagi energetycznej organizmu, co prowadzi do zmniejszenia objawów związanych z nadmiarem i poprawy stanu zdrowia. Kluczowe jest odpowiednie dobranie żywności o właściwej energetyce, stosowanie właściwego przygotowania żywności oraz dostosowanie diety do pory dnia i pory roku. Ponadto, dbanie o zdrowy styl życia oraz regularna aktywność fizyczna są niezbędne dla osiągnięcia trwałej poprawy stanu zdrowia pacjentów nadmiarowych.
